NRS 107 (uit 1889)

In 1889 bestelde de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) negen locomotieven bij de Engelse fabrikant Sharp Stewart and Company te Glasgow. Voor Nederland waren dit de eerste locomotieven waar een loopdraaistel voor het drijfwerk was geplaatst. Deze asindeling verbeterde het rijcomfort van de stoomlocomotieven. Door het extra draaistel (in het Engels een 'bogie' genoemd) en de afkomst bij de Rhijnspoorweg-Maatschappij kregen de locomotieven de bijnaam 'Rhijnbogen'. De serie kreeg de nummers 101 t/m 109 en had een maximumsnelheid van 90 km/u. De NRS 107 werd in 1889 gebouwd. Een jaar later werd de NRS in 1890 opgeheven en het materieel werd verdeeld over de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Staatsspoorwegen (SS). Hiermee was de serie 101 t/m 109 de laatste stoomlocomotieven die de NRS bestelde. De negen locomotieven werden verdeeld over de HSM en SS. Vanwege de kleine draaischijven van de SS kwamen alle locomotieven snel bij de HSM terecht. De NRS 101 t/m 109 werden omgenummerd naar de HSM 350 t/m 358. De NRS 107 kwam direct bij de HSM terecht en kreeg het nummer 353. De HSM was zo te spreken over de locomotieven dat ze tussen 1891 en 1903 nog eens 50 stoomlocomotieven van de serie bestelden. Deze locomotieven kregen de aansluitende nummers 359 t/m 408.

De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Staatsspoorwegen (SS) waren bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) door eerdere fusies en het overnemen van de exploitatie van andere spoorbedrijven de grootste spoorvervoerders in Nederland. De bedrijven concurreerden hevig met elkaar, maar vanwege de oorlogsdreiging werden beide spoorbedrijven tijdens de oorlog onder militair gezag geplaatst. Vanwege de tekorten door de oorlog richten de HSM en SS per 1 januari 1917 een nieuw samenwerkingsverband op: de Nederlandsche Spoorwegen (NS). Onder het nieuwe samenwerkingsverband werkten de bedrijven nog beter samen. In 1921 werd al het spoorwegmaterieel omgenummerd naar nieuwe nummerschema's van de NS. Vanaf eind jaren '20 begon NS met het invoeren van haar eigen huisstijl op het materieel om zo de verschillende huisstijlen te vervangen. Er werd gekozen om alle treinen donkergroen te schilderen. NS koos voor een donkere kleur, zodat de treinen minder vies werden. Na de oorlog kregen de treinen en trams hevige concurrentie van bussen, personenauto's, fietsen en vrachtwagens. Andere kleinere, nog bestaande spoorbedrijven lieten vanwege de verliezen hun exploitatie overnemen door de NS. Per 1 januari 1938 werden alle vervoerders waarvan NS de exploitatie verzorgde geheel gefuseerd en was NS nog het enige spoorbedrijf dat op het hoofdspoor reed. Op de tram- en lokaallijnen reden nog wel andere bedrijven.

In 1921 kreeg de gehele serie de NS-nummers 1601 t/m 1659. De HSM 353 kreeg het NS-nummer 1604. NS stelde alle locomotieven voor de Tweede Wereldoorlog buitendienst. De 1604 bleef als enige twee jaar langer in dienst en werd uitgekozen om bewaard te worden in het Spoorwegmuseum. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stonden de NS-stoomlocomotieven 705, 1010, 1326 en 1604 in een loods in Roosendaal. Alle vier de locomotieven waren aangewezen om door het Spoorwegmuseum bewaard te worden. In februari 1943 werd de loods waar de locomotieven in stonden gebombardeerd. De vier stoomlocs werden toen overgebracht naar Maastricht. Op 8 september 1944 werden de locomotieven nog eens gebombardeerd, deze keer door terugtrekkende Duitsers. De vier zwaar beschadigde locomotieven zijn gelukkig door de NS-hoofdwerkplaats Tilburg aan de hand van de originele bouwtekeningen en oude foto's allemaal gerestaureerd naar hun afleveringsstaat. De 705, 1010, 1326 en 1604 keerden respectievelijk terug als de SS 13, HSM 89, SS 326 en de NRS 107. Na hun restauraties werden de locomotieven naar het Spoorwegmuseum in Utrecht gebracht.

Tijdens de grote verbouwing van het Spoorwegmuseum tussen 2003 en 2005 werd de NRS 107 op een verhoging boven de ingang geplaatst. Bezoekers lopen letterlijk onder de locomotief door het museum in. De NRS 107 heeft vanwege haar cultuurhistorische waarde de hoogste A-status toegekend gekregen binnen het Nationaal Register Railerfgoed.